A fortaleza da monarquía

A monarquía que, ó longo de séculos, os españois captaron intelectualmente coma forma natural e, en certa maneira sagrada, de goberno, e á que se sentiron vitalmente unidos, era un poder enteiramente persoal, coma persoal é a autoridade que Deus instaurou na familia, e na sociedade sobrenatural que é a Igrexa. En canto poder destinado a manter a xustiza, a paz e o equilibrio na sociedade, debía ter a independencia e a forza suficiente para exercer as súas elevadas funcións de maneira eficaz, sen verse obrigado a dobrar o xeonllo fronte a ningún outro poder meramente humano para cumplilas.

Dixen que a monarquía tradicional a de ter fortaleza e independencia por non dicir que a de ser absoluta, con palabras que hoxe volvéronse case ofensivas. O rei que é verdadeiramente tal ten unhas funcións que lle son propias, sobre as cales ten un poder supremo e nese sentido —só nese sentido— seu poder é absoluto respeito de calquera outra potestade exclusivamente humana. Así entendido, o poder do rei non se pode confundir co que se arrogaron os reis da época absolutista que, se bem non pretendían verse libres da lei de Deus, si se situaban por riba da autoridade da Igrexa, ademais de extender, en principio, o seu dominio a calquera ámbito da vida social. A forza, ou absoluta independencia, que ha de ter a monarquía refírese só ás altas funcións que o monarca a de desempeñar, sen que haxa unha potestade superior que as limite, feita excepción do poder eclesiástico, a cuxa ensinanza e autoridade debe someterse da maneira que no seu momento vimos. Entre as súas funcións de dirección suprema da sociedade cóntanse as que son de índole común, como a dirección política xeral no interior, a administración de xustiza, o mando militar e, en fin, a armonización e coordinación da sociedade. Funcións xerais que se completan con outras particulares respeito de cada um dos dominios da coroa —reinos, condados e señoríos— conforme á concepción federativa e foral da coroa española, da que logo falaremos. Limitadas, dende arriba, pola moral católica e a autoridade que deben recoñecer á Igrexa e, dende abaixo, polos poderes inferiores historicamente establecidos en cada um dos reinos, o poder a de ser real, con todo, independente e libre no exercicio das súas funcións.

Esta monarquía de poder forte, aínda que acotado, nada ten que ver coas pretendidas monarquías constitucionais nin coas outras ocurrencias similares do liberalismo. O carlismo, que sempre foi inimigo de ficcións, enganos e apariencias, desprezou constantemente eses enxendros contraditorios que son os monarcas que reinan, mais non gobernan. Esas monarquías fraudulentas, procedentes con frecuencia de usurpacións, que se manteñen artificiosamente coma ardid simbólico de continuidades inexistentes para sosego dos poderosos e sedución dos débiles; esas monarquías, por cómodas que resulten para os seus beneficiarios, nunca as tivo o carlismo por verdadeiras monarquías, dado que a monarquía é unha forma de goberno que non pode ser exercida por quen non goberna. Educados para «as apariencias», os monarcas constitucionais teñen funcións case domésticas, case de bondadosa avoíña algo tocada da cabeza; redúcense ó hábil manexo de tesoiras para cortar cintas inaugurais, ó control facial, para bicar nenos alleos sem poñer cara de noxo e para atender a todos sen dicir nunca nada con substancia, mantendo o idéntico sorriso beatífico, por graves que sexan as ofensas e desplantes que reciban. Os monarcas constitucionais, coa súa conciencia cargada de concesións e omisións, cando non de traizóns, son incapaces de recibir a leal adhesión por parte de ninguén e, por iso, sempre teñen a maleta feita. Quen moveu un dedo cando Alfonso, chamado XIII, fuxiu para se poñer a salvo no exilio? Mesmo os contados partidarios desa dinastía usurpadora, que coma José María Pemán se empeñaron en ver no 14 de abril un acto de xenerosidade monárquica, desprezaban a monarquía que converte uma forma de goberno en “forma estética, ceremonial ou representación».

La sociedad tradicional y sus enemigos, de José Miguel Gambra, 1ª ed. 2019, cap. VIII, págs. 205, 206 y 207.